Pakiety i modyfikatory dostępu w Javie – Podstawy organizacji kodu

Dlaczego pakiety i modyfikatory dostępu są ważne?

Wyobraź sobie bibliotekę bez systemu kategorii – książki porozrzucane chaotycznie na półkach. Pakiety w Javie to właśnie ten system kategorii, który pomaga organizować kod w logiczne grupy. Modyfikatory dostępu to z kolei jak zamki na różnych szafkach – decydują, kto może z czego korzystać.

Bez proper organizacji i kontroli dostępu, Twój kod szybko stanie się niemożliwy do utrzymania, szczególnie gdy projekt będzie rósł.

Co się nauczysz

Wymagania wstępne

Czym są pakiety w Javie?

Pakiety służą dwóm głównym celom:
1. **Organizacja kodu** – grupowanie podobnych funkcjonalności
2. **Unikanie konfliktów nazw** – możesz mieć dwie klasy o tej samej nazwie w różnych pakietach

Jak deklarować pakiet

Każda klasa Java może należeć do pakietu. Deklaracja pakietu musi być pierwszą linią w pliku:

// Plik: src/com/mojafirma/projekt/Uzytkownik.java
package com.mojafirma.projekt;

public class Uzytkownik {
    private String imie;
    private String email;
    
    // konstruktor i metody...
}

Struktura katalogów

Pakiety odpowiadają strukturze folderów na dysku:

src/
└── com/
    └── mojafirma/
        └── projekt/
            ├── Uzytkownik.java
            ├── Zamowienie.java
            └── utils/
                └── DateHelper.java

Modyfikatory dostępu – kto może co zobaczyć

Java oferuje cztery poziomy dostępu do klas, metod i zmiennych:

private – tylko dla mnie

public class Uzytkownik {
    private String haslo; // Tylko metody tej klasy mogą to zobaczyć
    
    private void sprawdzHaslo() {
        // Tylko ta klasa może wywołać tę metodę
        if (haslo.length() < 8) {
            System.out.println("Hasło za krótkie!");
        }
    }
}

public - dla wszystkich

public class Uzytkownik {
    public String imie; // Każdy może to zobaczyć i zmienić
    
    public void przedstawSie() {
        // Każdy może wywołać tę metodę
        System.out.println("Cześć, jestem " + imie);
    }
}

protected - dla rodziny

public class Pracownik {
    protected double pensja; // Podklasy mogą to zobaczyć
    
    protected void podwyzkaPensji(double kwota) {
        // Podklasy mogą wywołać tę metodę
        pensja += kwota;
    }
}

class Manager extends Pracownik {
    public void dajPodwyzke() {
        podwyzkaPensji(1000); // OK - Manager dziedziczy po Pracownik
    }
}

default (package-private) - dla sąsiadów

package com.mojafirma.projekt;

class UzytkownikHelper { // default - tylko w tym pakiecie
    String wiadomosc = "Tylko w tym pakiecie"; // default
    
    void pomocnicza() { // default
        System.out.println("Metoda dla tego pakietu");
    }
}

Importowanie klas z innych pakietów

Aby użyć klasy z innego pakietu, musisz ją zaimportować:

package com.mojafirma.projekt;

// Import konkretnej klasy
import java.util.ArrayList;
import java.util.Date;

// Import wszystkich klas z pakietu (unikaj tego!)
import java.util.*;

public class MojaKlasa {
    public static void main(String[] args) {
        ArrayList lista = new ArrayList<>();
        Date teraz = new Date();
    }
}

Praktyczny przykład - organizacja sklepu internetowego

// Struktura pakietów:
// com.sklep.uzytkownik - klasy związane z użytkownikami
// com.sklep.produkt - klasy związane z produktami  
// com.sklep.zamowienie - klasy związane z zamówieniami

// Plik: com/sklep/uzytkownik/Uzytkownik.java
package com.sklep.uzytkownik;

public class Uzytkownik {
    private String email;        // Tylko ta klasa
    private String haslo;        // Tylko ta klasa
    public String imie;          // Wszędzie
    protected int id;            // Podklasy i ten pakiet
    
    String adres;                // Tylko w tym pakiecie (default)
    
    public void zaloguj() {      // Publiczna metoda
        sprawdzDane();           // Prywatna metoda tej klasy
    }
    
    private void sprawdzDane() { // Tylko ta klasa
        if (email == null || haslo == null) {
            throw new IllegalStateException("Brak danych logowania");
        }
    }
}

// Plik: com/sklep/zamowienie/Zamowienie.java  
package com.sklep.zamowienie;

import com.sklep.uzytkownik.Uzytkownik; // Import potrzebnej klasy

public class Zamowienie {
    private Uzytkownik uzytkownik;
    
    public void utworzZamowienie(Uzytkownik u) {
        this.uzytkownik = u;
        // u.email - BŁĄD! private, nie można dostać się z innej klasy
        // u.haslo - BŁĄD! private, nie można dostać się z innej klasy  
        // u.adres - BŁĄD! default, nie można z innego pakietu
        System.out.println("Zamówienie dla: " + u.imie); // OK - public
    }
}

Najczęstsze błędy początkujących

Kiedy używać którego modyfikatora?

- **private**: Wszystkie zmienne instancji, metody pomocnicze używane tylko wewnętrznie
- **default**: Klasy pomocnicze używane tylko w tym pakiecie
- **protected**: Metody i zmienne które podklasy mogą potrzebować
- **public**: API klasy - metody które inne klasy mają wywoływać

Przydatne zasoby:

• Oracle Tutorial - Packages
• Oracle Tutorial - Access Control
• Java Code Conventions

Czy masz pytania o organizację pakietów w Twoim projekcie? Napisz w komentarzu!