SERIA: Mikroserwisy od podstaw – Część 1

TL;DR: Mikroserwisy to architektura dzieląca aplikację na małe, niezależne serwisy komunikujące się przez API. Główne korzyści: łatwiejsza skalowalność, niezależne wdrażanie i różnorodność technologii. Wyzwania: złożoność sieci, monitoring i zarządzanie danymi.

Dlaczego architektura mikroserwisów zmienia zasady gry

Wyobraź sobie, że twoja aplikacja to wielki blok mieszkalny – wszystko jest połączone, każda zmiana wymaga remontu całego budynku, a gdy jeden element się psuje, cały system może stanąć. Teraz pomyśl o miasteczku domków jednorodzinnych – każdy dom jest niezależny, można go remontować osobno, a awaria w jednym nie wpływa na pozostałe. To właśnie różnica między monolitem a mikroserwisami.

W 2019 roku firmy takie jak Netflix, Amazon czy Uber już od lat z powodzeniem wykorzystują architekturę mikroserwisów do obsługi miliardów requestów dziennie.

Architektura mikroserwisów nie jest nową modą – to odpowiedź na realne problemy, z jakimi borykają się rozwijające się zespoły i rosnące aplikacje. Gdy monolityczna aplikacja osiąga określony rozmiar, każda zmiana staje się kosztowna, ryzykowna i czasochłonna.

Co się nauczysz z tego artykułu

  • Czym są mikroserwisy i jak różnią się od architektury monolitycznej
  • Jakie problemy rozwiązują mikroserwisy w prawdziwych projektach
  • Kiedy warto rozważyć przejście z monolitu na mikroserwisy
  • Jakie są główne wyzwania tej architektury
  • Jak przygotować zespół i infrastrukturę na zmianę

Wymagania wstępne

Poziom: Podstawy (junior developer, 6-18 miesięcy doświadczenia)
Potrzebujesz znać:

  • Podstawy HTTP i REST API
  • Czym są bazy danych i jak działają
  • Podstawowe pojęcia związane z deploymentem aplikacji
  • Doświadczenie z jednym frameworkiem webowym (Spring Boot, Express.js, Django)

Czym właściwie są mikroserwisy?

Mikroserwisy – architektura aplikacji polegająca na podziale funkcjonalności na małe, niezależne serwisy, które komunikują się ze sobą przez dobrze zdefiniowane API (najczęściej HTTP/REST).

Wyobraź sobie tradycyjną aplikację e-commerce. W architekturze monolitycznej wszystko znajduje się w jednym "pudełku":
– Zarządzanie użytkownikami
– Katalog produktów
– System płatności
– Zarządzanie zamówieniami
– Powiadomienia email

W architekturze mikroserwisów każda z tych funkcjonalności staje się osobnym serwisem:

🏪 E-commerce jako mikroserwisy:

├── User Service (port 3001)
│   ├── Rejestracja/logowanie
│   └── Profile użytkowników
│   
├── Product Service (port 3002)  
│   ├── Katalog produktów
│   └── Wyszukiwarka
│   
├── Payment Service (port 3003)
│   ├── Proces płatności  
│   └── Integracja z bramkami
│   
├── Order Service (port 3004)
│   ├── Składanie zamówień
│   └── Historia zakupów
│   
└── Notification Service (port 3005)
    ├── Email notifications
    └── Push notifications

Kluczowe cechy mikroserwisów

**1. Niezależność deploymentu**
Możesz wdrożyć nową wersję serwisu płatności bez dotykania reszty aplikacji. To oznacza, że zespół odpowiedzialny za płatności może pracować w swoim tempie.

**2. Technologiczna różnorodność**
User Service może być napisany w Javie, Product Service w Node.js, a Payment Service w Pythonie. Każdy zespół wybiera najlepsze narzędzie do swojego problemu.

**3. Odpowiedzialność za dane**
Każdy serwis ma własną bazę danych i nikt inny nie ma do niej bezpośredniego dostępu. Chcesz dane o użytkowniku? Musisz zapytać User Service przez API.

Dlaczego firmy przechodzą na mikroserwisy?

Problem 1: Monolit spowalnia rozwój

Wyobraź sobie sytuację z prawdziwego projektu. Masz aplikację e-commerce napisaną jako monolit w Spring Boot. Zespół ma 15 programistów. Co się dzieje, gdy wszyscy próbują wprowadzać zmiany jednocześnie?

Pułapka: W monolicie jedna błędna zmiana w module płatności może zabić całą aplikację, włącznie z katalogiem produktów i systemem użytkowników.

**W mikroserwisach:** Zespół płatności może wprowadzać zmiany niezależnie. Nawet jeśli ich serwis się wysypie, reszta aplikacji dalej działa.

Problem 2: Skalowanie "wszystkiego albo niczego"

W Black Friday ruch na katalog produktów wzrasta 10x, ale rejestracja nowych użytkowników tylko 2x. W monolicie musisz skalować całą aplikację, płacąc za zasoby, których nie potrzebujesz.

**W mikroserwisach:** Sklalujesz tylko Product Service, oszczędzając 70% kosztów infrastruktury.

Problem 3: Technologiczny dług

Twój monolit został napisany w 2015 roku w Java 8. Teraz chcesz użyć najnowszych funkcji Java 11, ale ryzyko migracji całej aplikacji jest zbyt duże.

**W mikroserwisach:** Nowe serwisy piszesz w najnowszych technologiach, stare stopniowo modernizujesz. Można mieć część aplikacji w Java 8, część w Java 11, a nowe funkcje w Kotlin.

Kiedy mikroserwisy to dobry pomysł?

Pro tip: Mikroserwisy nie są zawsze odpowiedzią. Martin Fowler, guru architektury, mówi: "Don’t start with microservices" – nie zaczynaj od mikroserwisów.

**Mikroserwisy mają sens, gdy:**

SytuacjaDlaczego mikroserwisy pomagają
Zespół > 8-10 osóbMożna podzielić odpowiedzialności, mniej konfliktów w kodzie
Aplikacja ma wyraźnie oddzielne domenyNaturalny podział na serwisy (users, products, orders)
Różne części mają różne wymagania wydajnościoweKażdy serwis można skalować osobno
Chcesz eksperymentować z nowymi technologiamiMożesz testować bez ryzyka dla całej aplikacji
Potrzebujesz frequent deploymentsMożna wdrażać zmiany bez zatrzymywania całości

**Zostań przy monolicie, gdy:**
– Zespół < 5 osób (overhead mikroserwisów przewyższy korzyści) - Aplikacja jest prosta i szybko się nie zmienia - Nie masz doświadczenia z zarządzaniem rozproszonymi systemami - Budżet na infrastrukturę jest ograniczony

Mikroserwisy to jak przeprowadzka z kawalerki do domu z osobnymi pokojami. Jeśli mieszkasz sam, dodatkowe pokoje to tylko więcej sprzątania. Ale gdy mieszka was 5 osób, osobne pokoje dają każdemu przestrzeń i niezależność.

Główne wyzwania mikroserwisów

Mikroserwisy to nie tylko korzyści. Wprowadzają też nowe problemy, o których w monolicie nie musiałeś myśleć.

1. Złożoność sieci

W monolicie wywołanie metody to jeden skok w pamięci. W mikroserwisach to żądanie HTTP przez sieć. Co może pójść nie tak?

// Monolit - proste wywołanie
User user = userService.findById(123);
Order order = orderService.createOrder(user, products);

// Mikroserwisy - potencjalne problemy sieciowe
User user = userServiceClient.findById(123); // Co jeśli timeout?
Order order = orderServiceClient.createOrder(user, products); // Co jeśli serwis jest down?
Uwaga: W rozproszonej architekturze sieć zawsze może zawieść. Musisz obsłużyć timeout’y, retry logic i circuit breakers.

2. Zarządzanie danymi

W monolicie transakcja bazodanowa gwarantuje spójność. Jak zapewnić, że gdy tworzysz zamówienie, produkty są dostępne, użytkownik istnieje, a płatność przeszła?

**Rozwiązanie:** Saga pattern lub eventual consistency – zaawansowane tematy, które omówimy w kolejnych częściach serii.

3. Monitoring i debugging

W monolicie masz jeden log file. W mikroserwisach request może przejść przez 5 różnych serwisów. Jak wyśledzić błąd?

**Potrzebujesz:**
– Distributed tracing (np. Jaeger, Zipkin)
– Centralizowany logging (np. ELK stack)
– Monitoring zdrowia serwisów (np. Prometheus + Grafana)

Jak przygotować się na mikroserwisy?

Typowy błąd: Dzielenie monolitu na mikroserwisy bez przygotowania zespołu i infrastruktury. Rezultat: większy chaos niż wcześniej.

**Krok 1: Zidentyfikuj granice domenowe**

Nie dziel według warstw technicznych (Controller, Service, Repository), ale według domen biznesowych:

❌ Złe dzielenie (warstwy techniczne):
├── Web Layer Service
├── Business Logic Service  
└── Data Access Service

✅ Dobre dzielenie (domeny biznesowe):
├── User Management Service
├── Product Catalog Service
├── Order Processing Service
└── Payment Service

**Krok 2: Rozpocznij od extraktów**

Nie przepisuj całej aplikacji. Zacznij od wyciągnięcia jednego, dobrze zdefiniowanego obszaru:

Dobry kandydat na pierwszy mikroserwis: system powiadomień. Ma jasno zdefiniowane API (send notification), nie jest krytyczny dla core business i łatwo go odizolować.

**Krok 3: Zbuduj CI/CD pipeline**

Mikroserwisy bez automatyzacji to koszmar. Potrzebujesz:
– Automated testing dla każdego serwisu
– Independent deployment pipeline
– Container orchestration (Docker + Kubernetes lub Docker Swarm)

Przykład transformacji: od monolitu do mikroserwisów

Zobaczmy jak wygląda proces na przykładzie aplikacji e-commerce:

**Faza 1: Monolit z wydzielonymi modułami**

// Struktura monolitu przed refactoringiem
src/main/java/com/ecommerce/
├── user/
│   ├── UserController.java
│   ├── UserService.java
│   └── UserRepository.java
├── product/
│   ├── ProductController.java  
│   ├── ProductService.java
│   └── ProductRepository.java
└── order/
    ├── OrderController.java
    ├── OrderService.java
    └── OrderRepository.java

**Faza 2: Wyciągnięcie pierwszego serwisu**

// Nowy user-service jako osobna aplikacja
@RestController
@RequestMapping("/api/users")
public class UserController {
    
    @GetMapping("/{id}")
    public ResponseEntity getUser(@PathVariable Long id) {
        User user = userService.findById(id);
        return ResponseEntity.ok(user);
    }
    
    @PostMapping
    public ResponseEntity createUser(@RequestBody CreateUserRequest request) {
        User user = userService.createUser(request);
        return ResponseEntity.ok(user);
    }
}

**Faza 3: Komunikacja między serwisami**

// W order-service - komunikacja przez HTTP
@Service
public class OrderService {
    
    private final UserServiceClient userClient;
    private final ProductServiceClient productClient;
    
    public Order createOrder(CreateOrderRequest request) {
        // Sprawdź czy użytkownik istnieje
        User user = userClient.getUser(request.getUserId());
        
        // Sprawdź dostępność produktów
        List products = productClient.getProducts(request.getProductIds());
        
        // Utwórz zamówienie
        return orderRepository.save(new Order(user.getId(), products));
    }
}

Narzędzia i technologie (stan na 2019)

W 2019 roku ekosystem mikroserwisów już się ustabilizował. Oto główne narzędzia:

**Service Discovery:**
– Eureka (Spring Cloud)
– Consul (HashiCorp)

**API Gateway:**
– Zuul (Netflix, wbudowany w Spring Cloud)
– Kong
– AWS API Gateway

**Containerization:**
– Docker (standard dla pakowania serwisów)
– Kubernetes (orchestracja, zyskuje na popularności)

**Monitoring:**
– Prometheus + Grafana (metryki)
– ELK Stack (logowanie)
– Jaeger (distributed tracing)

Czy małe zespoły powinny używać mikroserwisów?

Generalnie nie. Overhead zarządzania mikroserwisami może przewyższyć korzyści w małych zespołach. Zacznij od dobrze zorganizowanego monolitu z wyraźnymi modułami.

Jak duży powinien być mikroserwis?

Nie ma sztywnej reguły, ale dobre wskaźniki to: jeden zespół może go utrzymać, ma jedną odpowiedzialność biznesową, można go przepisać w 2-3 tygodnie. Większość mikroserwisów to 1000-5000 linii kodu.

Co z transakcjami ACID w mikroserwisach?

Klasyczne transakcje ACID nie działają przez granice serwisów. Musisz użyć wzorców jak Saga, Event Sourcing lub zaakceptować eventual consistency.

Czy mikroserwisy są zawsze szybsze od monolitu?

Nie! Wywołania przez sieć są wolniejsze niż wywołania w pamięci. Mikroserwisy mogą być szybsze gdy potrzebujesz skalować tylko część aplikacji, ale pojedynczy request może być wolniejszy.

Jak testować aplikację składającą się z mikroserwisów?

Kombinacja unit testów dla każdego serwisu, contract testów dla API, integration testów dla krytycznych scenariuszy i end-to-end testów dla najważniejszych user journey.

Co zrobić gdy jeden serwis nie odpowiada?

Implementuj circuit breaker pattern, timeout’y, retry logic i graceful degradation. Aplikacja powinna działać z ograniczoną funkcjonalnością, nie kompletnie się wysiąć.

Czy każdy mikroserwis musi mieć własną bazę danych?

To silna rekomendacja, ale nie sztywna reguła. Własna baza dają niezależność i enkapsulację danych. Dzielenie bazy może tworzyć coupling między serwisami.

🚀 Zadanie dla Ciebie

Przeanalizuj istniejącą aplikację (własną lub firmową) pod kątem potencjalnego podziału na mikroserwisy:

  1. Zidentifikuj główne domeny biznesowe
  2. Określ które części mają różne wymagania wydajnościowe
  3. Znajdź obszary, które zmieniają się najczęściej
  4. Oceń czy zespół jest gotowy na zarządzanie rozproszoną architekturą

Zapisz swoje wnioski – będą potrzebne w kolejnych częściach serii!

Przydatne zasoby:

Czy rozważasz wprowadzenie mikroserwisów w swoim projekcie? Jakie są Twoje główne obawy lub pytania? Podziel się w komentarzach!

Zostaw komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *

Przewijanie do góry