Czym jest SQL – pierwsze zapytania

TL;DR: SQL to język do komunikacji z bazami danych – jak rozmowa z bibliotekarką która wie gdzie jest każda książka. Nauczysz się SELECT, WHERE, ORDER BY i połączysz się z prawdziwą bazą danych w 30 minut.

Dlaczego SQL jest tak ważny?

SQL to fundament każdej aplikacji która przechowuje dane. Bez SQL nie ma Facebooka, bankowości online ani sklepu internetowego. To jak alfabet dla programistów – bez niego nie zbudujesz niczego poważnego.

Co się nauczysz:

  • Czym jest SQL i dlaczego każdy programista go potrzebuje
  • Jak napisać pierwsze zapytanie SELECT
  • Jak filtrować dane używając WHERE
  • Jak sortować wyniki za pomocą ORDER BY
  • Jak połączyć się z bazą danych i wykonać zapytanie

Wymagania wstępne:

Poziom: Całkowite podstawy – pierwszy kontakt z bazami danych

Potrzebujesz: Podstawowa znajomość komputera, żadne doświadczenie programistyczne nie jest wymagane

Czas: 30-45 minut

Czym jest SQL?

SQL (Structured Query Language) to język do rozmowy z bazami danych. Wyobraź sobie bibliotekę z milionami książek. Bibliotekarką jest SQL – ona wie gdzie znajdować dokładnie to co potrzebujesz.

Baza danych to jak wielka kartoteka w biurze. SQL to sposób w jaki mówisz kartotece: „Pokaż mi wszystkich klientów z Warszawy” albo „Znajdź zamówienia z ostatniego miesiąca”.

W 2015 roku SQL jest standardem branżowym używanym przez:

  • MySQL – najpopularniejsza darmowa baza danych
  • PostgreSQL – zaawansowana baza open source
  • Oracle – baza dla dużych firm
  • Microsoft SQL Server – baza Microsoftu
SQL powstał w latach 70. w IBM i do dziś jest niezmienną podstawą przechowywania danych. To jedna z najstabilniejszych technologii w IT.

Twoja pierwsza baza danych

Zanim napiszemy pierwsze zapytanie, zobaczmy jak wygląda baza danych. To po prostu tabele – jak arkusz kalkulacyjny Excel:

idimiemiastowiek
1AnnaWarszawa25
2PiotrKraków30
3MariaWarszawa28
4JanGdańsk35

Ta tabela nazywa się klienci. Każdy wiersz to jeden klient, każda kolumna to informacja o kliencie.

Tabela – zbiór danych ułożonych w wiersze i kolumny, jak arkusz Excel. Rekord – jeden wiersz tabeli. Pole – jedna kolumna tabeli.

Pierwsze zapytanie: SELECT

Najważniejsze słowo w SQL to SELECT – oznacza „pokaż mi”.

-- Pokaż wszystkich klientów
SELECT * FROM klienci;
Pro tip: Gwiazdka (*) oznacza „wszystkie kolumny”. Znak średnika (;) kończy każde zapytanie SQL.

To zapytanie zwróci całą tabelę – wszystkich klientów z wszystkimi informacjami.

Wybieranie konkretnych kolumn

Nie zawsze potrzebujesz wszystkich danych. Możesz wybrać tylko konkretne kolumny:

-- Pokaż tylko imiona i miasta
SELECT imie, miasto FROM klienci;

Wynik:

imiemiasto
AnnaWarszawa
PiotrKraków
MariaWarszawa
JanGdańsk
Typowy błąd początkujących: zapomnienie przecinka między nazwami kolumn. SELECT imie miasto da błąd!

Filtrowanie danych: WHERE

WHERE to jak sito – przepuszcza tylko te wiersze które spełniają warunek.

-- Pokaż tylko klientów z Warszawy
SELECT * FROM klienci WHERE miasto = 'Warszawa';

Wynik pokazuje tylko Annę i Marię – one mieszkają w Warszawie.

Uwaga: W SQL używamy pojedynczych cudzysłowów dla tekstu: ’Warszawa’, nie podwójnych!

Różne rodzaje warunków

-- Klienci starsi niż 30 lat
SELECT imie, wiek FROM klienci WHERE wiek > 30;

-- Klienci którzy nie mieszkają w Warszawie
SELECT * FROM klienci WHERE miasto != 'Warszawa';

-- Klienci w wieku między 25 a 30 lat
SELECT * FROM klienci WHERE wiek BETWEEN 25 AND 30;
WHERE to jak bouncer w klubie – sprawdza czy spełniasz warunki wejścia. „Wiek > 25? OK, wchodź. Miasto = 'Warszawa’? Ty też możesz wejść.”

Sortowanie wyników: ORDER BY

ORDER BY układa wyniki w kolejności – alfabetycznej, numerycznej, jak chcesz.

-- Sortowanie po wieku, od najmłodszego
SELECT * FROM klienci ORDER BY wiek;

-- Sortowanie po wieku, od najstarszego
SELECT * FROM klienci ORDER BY wiek DESC;

-- Sortowanie po mieście alfabetycznie
SELECT * FROM klienci ORDER BY miasto;
ASC = rosnąco (domyślnie), DESC = malejąco. Jak „ascend” (iść w górę) i „descend” (iść w dół).

Łączenie wszystkiego razem

Prawdziwa moc SQL polega na łączeniu elementów:

-- Znajdź klientów z Warszawy, pokaż tylko imię i wiek, 
-- posortuj po wieku
SELECT imie, wiek 
FROM klienci 
WHERE miasto = 'Warszawa' 
ORDER BY wiek DESC;

To zapytanie:

  1. SELECT imie, wiek – wybiera tylko imię i wiek
  2. FROM klienci – z tabeli klienci
  3. WHERE miasto = 'Warszawa’ – tylko warszawiaków
  4. ORDER BY wiek DESC – od najstarszego

Jak uruchomić SQL w praktyce?

W 2015 roku najprostszy sposób to zainstalować MySQL z narzędziem graficznym:

MySQL Community Server + MySQL Workbench to darmowy pakiet idealny do nauki. Pobierz z mysql.com.

Alternatywne sposoby nauki:

  • W3Schools SQL Tryit Editor – online, bez instalacji
  • SQLite Browser – lekkie narzędzie do plików lokalnych
  • phpMyAdmin – jeśli masz hosting z MySQL

Częste błędy początkujących

Błąd 1: SELECT imie FROM klienci WHERE wiek = 25 – brak cudzysłowów przy tekście, ale cyfry bez cudzysłowów to OK.
Błąd 2: select * from Klienci – SQL nie rozróżnia wielkości liter, ale lepiej być konsekwentnym.
Błąd 3: SELECT * FROM klienci WHERE miasto = Warszawa – brak cudzysłowów przy tekście!
Pułapka: Zapomnienie średnika na końcu zapytania może powodować błędy, szczególnie gdy piszesz kilka zapytań pod rząd.
Czy SQL jest trudny do nauki?

SQL to jeden z najłatwiejszych języków programowania. Podstawy opanujesz w weekend, a praktyczne umiejętności w miesiąc codziennego ćwiczenia.

Które bazy danych używają SQL?

Prawie wszystkie: MySQL, PostgreSQL, Oracle, SQL Server, SQLite. SQL to standard branżowy od 40 lat.

Czy mogę uszkodzić bazę danych przez przypadek?

Zapytania SELECT tylko odczytują dane – nie mogą nic uszkodzić. To jak przeglądanie książki w bibliotece.

Co oznacza ta gwiazdka (*) w SELECT?

Gwiazdka to skrót oznaczający „wszystkie kolumny”. SELECT * pokazuje kompletne wiersze z tabeli.

Dlaczego moje zapytanie nie działa?

Najczęstsze przyczyny: brak cudzysłowów przy tekście, błędna nazwa tabeli/kolumny, zapomniany średnik. Sprawdź komunikat błędu.

Czy SQL różni się między bazami danych?

Podstawy (SELECT, WHERE, ORDER BY) są identyczne wszędzie. Różnice dotyczą zaawansowanych funkcji.

Jak długo trwa nauka SQL?

Podstawy: tydzień. Swobodne pisanie zapytań: miesiąc. Zaawansowane funkcje: pół roku praktyki.

Przydatne zasoby:

🚀 Zadanie dla Ciebie

Stwórz tabelę „produkty” z kolumnami: id, nazwa, cena, kategoria. Dodaj 5 produktów i napisz zapytania:

  1. Pokaż wszystkie produkty droższe niż 100 zł
  2. Znajdź produkty z kategorii „elektronika”, posortowane po cenie
  3. Wyświetl tylko nazwy i ceny, posortowane alfabetycznie po nazwie

Wyślij swoje rozwiązania w komentarzach!

Czy już testujesz swoje pierwsze zapytania SQL? Podziel się swoimi doświadczeniami w komentarzach – chętnie pomogę rozwiązać problemy!

Zostaw komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *

Przewijanie do góry